Kültürel Mirasın Korunması

Kültürel mirasın korunmasına yönelik gerçekleştirilen onarım ve restorasyon çalışmalarında ilk adım detaylı bir araştırma ve belgeleme çalışması ile mevcut durumunun tespit edilmesidir.

Bu aşamada koruma uzmanları tarafından yerinde gerçekleştirilen gözlem ve incelemeler ile orijinal malzeme örnekleri üzerinde yapılan laboratuvar analizleri sonucunda elde edilen bilimsel veriler doğrultusunda konservasyon raporu hazırlanmaktadır. 

Bir konservasyon raporu aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır:

• Projenin adı, konumu vb. hakkında genel bilgiler

• Alınan malzeme örneklerinin analitik rölöveler ile ilişkilendirilmesi

• Alınan malzeme örneklerinin gözleme dayalı ön tanımları

• Deneyler ve analizler sonucunda elde edilen verilerin tablolar ve grafikler ile gösterilmesi

• Mikroskop görselleri ve görseller ait yorumlar

• Deneylerin ve analiz sonuçlarının karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi

• Uygulamada kullanılacak uygun yöntem, teknik ve malzeme önerileri

• Uygulama sonrası bakım önerileri

Konservasyon raporu sırayla teşhis, tedavi (uygulama), takip ve koruma aşamalarını içermektedir. Raporda, özgün malzemelerin (taş, tuğla, harç sıva vb.) karakterizasyonu, mevcut bozulmaların türü, derinliği, morfolojisi ve tespit edilen bozulmalara neden olan etkenlerin belirlenmesi gibi çeşitli mevcut durum analizlerinin yanı sıra; koruma biliminin ölçütlerine uygun bir şekilde önerilen uygun konservasyon yöntemleri (temizleme, sağlamlaştırma, bütünleme, yüzey koruma vb.) ve malzemeleri (harç, sıva, yüzey koruma ve sağlamlaştırma malzemeleri vb.) ile uygulama sonrası bakım önerileri de yer almaktadır.

Teşhis aşaması, gözleme dayalı olarak yapılan ilk değerlendirmelerin, yerinde ve laboratuvarda yapılan çeşitli incelemeler sonucunda elde edilen verilerle desteklenmesi ile tamamlanmaktadır. Gözleme dayalı olarak gerçekleştirilen ilk değerlendirmeler doğrultusunda laboratuvar analizleri için alınması gereken örneklerin yerleri belirlenmektedir. Gerekli Laboratuvar testleri ve analizleri için yeterli sayıda ve yeterli miktarda malzeme örneği alınması doğru bir değerlendirme için oldukça önemlidir. Yürütülecek deney programının içeriği kültür varlığının malzeme özellikleri ve korunmuşluk durumuna göre belirlenmektedir. Alınan örnekler EN, CEN gibi uluslararası standartlara ve koruma alanına özgü belirlenen bilimsel analiz ve yöntemlere uygun olarak basit spot testlerden ileri analizlere kadar laboratuvarda çok çeşitli aşamalara tabi tutulmaktadır. Koruma uzmanları laboratuvar çalışmalarından elde edilen tüm verileri karşılaştırmalı olarak değerlendirmekte, sonuçlar yerinde gerçekleştirilen gözlemler ve yapının analitik rölöveleri ile ilişkilendirilerek genel sonuçlara ulaşılmaktadır.

Konservasyon raporunun ikinci kısmında, yukarıda açıklanan teşhis aşamasında elde edilen verilere göre uygun konservasyon teknikleri ve uygun malzeme önerileri oluşturulmaktadır. Gerekli görülen durumlarda, önerilen malzeme ve tekniklerin etkinliği ve bunların özgün malzemeler ile uyumluluğu çeşitli laboratuvar testleri ile değerlendirilmektedir. Bu sayede koruma amaçlı uygulanacak müdahalelerde hatalı uygulama ve malzeme kullanımının önüne geçilerek uzun ömürlü etkin bir koruma sağlanmaktadır.

Raporun son aşamasında izleme ve bakım süreci planlanmakta ve böylece bilimsel araştırmalara dayalı kapsamlı bir yol haritası oluşturulmaktadır. Bu sayede konservasyon raporu, koruma amaçlı gerçekleştirilecek onarım ve restorasyon uygulamalarında kullanılacak teknik ve malzemelerinin orijinal yapı ve malzeme özellikleri ile uygunluğunun denetlenebilirliğini ve bu uygulamanın malzeme-detay ölçeğinde kontrolünün sağlanmasını olanaklı kılmaktadır.